شیره انگور دوشاب محلی

خواص شیره انگور

شیره انگور (دوشاب)؛ مواد تشکیل دهنده و ویتامین ها

شیره انگور یکی از فرآورده های انگور است که از آب انگور به دست می آید. شیره انگور در مقایسه با انگور، کالری فوق‌العاده بالایی دارد و مصرف مقدار اندک آن انرژی از دست رفته را جبران می‌کند. این شهد لذیذ حاوی ویتامین‌های A، B، C و املاحی چون آهن، منیزیم، فسفر و مقداری کلسیم است. با این حال مصرف شیره انگور برای تمام افراد توصیه نمی شود و ممکن است مصرف آن برای برخی از افراد مضر باشد. در ادامه برخی از خواص شیره انگور و معایب آن شرح داده می شود.

شیره انگور را دبس یا دوشاب می نامند. طبیعت این خوراکی، گرم و تر است و بیشتر افراد می توانند از آن استفاده کنند. همچنین بعضی افراد با شیره شربت درست می کنند که روش بسیار خوبی است و طبع شربت نیز گرم است.یکی از بهترین زمان های استفاده از شیره انگور فصول سرد سال است و به دلیل خواص مفیدی که این ماده ی غذایی در درمان و تسکین بیماری های فصل سرما دارد، بهتر است جایی برای آن در برنامه ی غذایی تان باز کنید.

خواص شیره انگور

خاصیت اصلی انواع شیره، انرژی زا بودن آن است و برای فصل زمستان که بدن به انرژی بیشتری برای گرم کردن خود احتیاج دارد، بهترین غذا محسوب می شود.شیره انگور بسیار مقوی است و برای کسانی که بر اثر یک بیماری طولانی یا عمل جراحی ضعیف شده اند، بسیار مفید است.

۱٫ شیره انگور، ضعف عمومی بدن و ضعف احشاء را معالجه و بدن را تقویت می کند.
برای این منظور شیره انگور را با شیر گاو و کمی پودر بادام مخلوط نموده و روزانه ۲ تا ۳ لیوان به بیمار بدهید تا قوای بدنش را سریع تر به دست آورد.

۲٫ شیره انگور درست مانند خود انگور مقدار قابل توجهی ویتامین «آ»، «ب» و «ث» دارد و در ضمن ضد نفخ هم هست.

۳٫ برای درمان یرقان (زردی) شیره انگور را با کمی سرکه مخلوط می کنند و به بیمار می دهند.

۴٫ خوردن شیره انگور مخلوط شده با کمی پودر زعفران، برای رفع هم و غم، غضب شدید و ضعف اعصاب بسیار مفید است و معالجه تا بهبودی باید ادامه داده شود.

۵٫ برای درمان کک مک، شیره انگور را به تنهایی یا مخلوط با نمک روی لکه ها می مالند.

۶٫ شیره انگور مخلوط شده با کمی گل ختمی پخته را به صورت مرهم روی آبسه (دمل) قرار دهید تا دمل باز شود. علاوه بر آن برای از بین بردن ورم هایی که بر اثر ضربه ایجاد شده اند، مفید است.

۷٫ همچنین شیره انگور در بدن باعث دفع اوره و مقداری از اسیدهای غیر مفید بدن می شود و کارشناسان تغذیه آن را پاک کننده بقایای غذاها در روده و معده می دانند.

۸٫ شیره انگور محرک اعمال کبدی می باشد و به خون سازی کمک می کند.

۹٫ شیره انگور و خرما، هر دو تسکین دهنده دردهای رماتیسم و امراض شریانی و وریدی هستند.

مضرات شیره انگور

از آن جایی که شیره انگور طبیعت گرم و تر دارد، مصرف آن برای گرم مزاج ها موجب غلیظ شدن صفرایشان می شود و نتیجه آن، بالا رفتن حرارت بدن، سردرد و جوش زدن در صورت و بدنشان است که راه درمانش هم خوردن میوه های تازه با طبیعت سرد است.

برای رفع این حالت بهتر است که از تخم ریحان و تخم خشخاش استفاده شود. به همین دلیل به افراد گرم مزاج توصیه می شود از شیره انگور به مقدار کم استفاده کنند.
با وجود انرژی و کالری موجود در شیره انگور، مصرف آن به افراد کم تحرک که ورزش منظم ندارند، توصیه نمی شود، چرا که سبب چاقی و اضافه وزن خواهد شد.شیره انگور حاوی قند زیادی است و از این رو مصرف آن برای افراد دیابتی مضر است.

موارد احتیاط مصرف شیره انگور

شیره طبیعت گرم دارد و مصرف آن برای گرم مزاج ها موجب غلیظ شدن صفرایشان می شود و نتیجه آن، جوش زدن در صورت و بدنشان است که راه درمانش هم خوردن میوه های تازه با طبیعت سرد است.

و حواس تان باشد که این ماده به غیر از انرژی زا بودن، درصد بالایی کالری هم دارد و اگر شما فرد کم تحرکی هستید که روزانه بیش از ۲۰ دقیقه پیاده روی منظم ندارید یا ورزش نمی کنید، بدانید که با خوردن این ماده مغذی، حتما چاقی و عوارض آن انتظارتان را می کشد.

شیره برای افراد دیابتی مضر است؛ گرچه شیره خرما به دلیل داشتن مواد قندی کم ضرر (گلوکز و ساکاروز)، برای بیماران دیابتی ضرر کمتری دارد ولی خوردن آن به آنها توصیه نمی شود.

طرز تهیه شیره انگور (دوشاب)

در کل ایران نزدیک به ۱۰۰ نوع انگور کشت می‌شود اما در واقع فقط انگورهایی که درشت و خیلی شیرین بوده و در موقع رشد کمتر آب خورده باشند،” یعنی درختشان کمتر آبیاری شده باشد”، به درد شیره‌ گرفتن می‌خورند. دوشاب را معمولاً از انگور کشمشی سفید که مزه‌ای شیرین دارد بدست می‌آورند. دوشاب برای افراد سرد مزاج مفید و مقوی می باشد. طبع آن گرم و تراست و خون ساز و چاق کننده می باشد.

گاش انگور در گیلان، دیو انگور در مازندران، انگور فرنگی در استان مرکزی، انگور عسگری در اردبیل و اطراف تبریز و انگور فخری و گزنه‌ای در همدان کمتر به صورت عادی مصرف می‌شوند و دلیل تولید آنها، گرفتن شیره از این نوع انگورهاست.

شیره را امروزه به ۲ روش اصلی تهیه می‌کنند: شیوه سنتی و شیوه صنعتی.
بعد از شستن انگورها، آنها را له کرده و آبشان را می‌گیرند، سپس “خاک سفید” را به آن اضافه می‌کنند. خاک سفید را معمولا زیر آفتاب یا روی بخاری حرارت می‌دهند، سپس به آب انگور اضافه می‌کنند، چون خاک حرارت ندیده باعث گل‌ آلود شدن آب انگور می‌شود. در ضمن ممکن است اگر خاک سفید را به آ‌ن اضافه نکنند، در موقع جوشاندن، آب انگور ترش شود و به اصطلاح نجس شود.

خاک سفید، خاکی است قلیایی، با ترکیب بالای املاح معدنی، که باعث می‌شود تفاله انگور به همراه خاک ته‌نشین شود. آب انگوری که به آن خاک سفید اضافه کرده‌اند را یک شب نگه می‌دارند، سپس به وسیله پارچه‌های مخصوص، آن را صاف کرده و خاک را از آن جدا می‌کنند.

بعد آب انگور جدا شده از خاک را بعد از ۲ ساعت داخل دیگ‌هایی ریخته و می‌جوشانند تا به رنگ طلایی نزدیک به سرخ درآید. به محض حرارت دیدن، آب انگور دارای الکل شده و نجس می شود و برای پاک شدن باید ثلث آب آن حرارت دیده و بخار شود. طی حرارت‌دهی، مخمر‌ها و کپَک‌های موجود در محصول نابود و در ‌‌نهایت شیره‌ای نسبتاً غلیظ با رنگی قهوه‌ای به دست می‌آید.

البته خوب است بدانید میزان غلظت و رنگ شیره بسته به نوع انگور و فرآیند پُخت در شهرهای مختلف، متفاوت است. تولید کنندگان شیره سنتی معتقدند اگر آب انگور جدا شده از خاک سفید را از اول در ظرف‌های بزرگ “رویی”‌ بریزند و بجوشانند، آب انگور زودتر قوام می‌آید و زودتر به مرحله کش دار شدن می‌رسد و رنگ قهوه‌ای روشن و شفاف خواهد داشت.

اما اگر آب انگور جدا شده از خاک سفید را از اول در دیگ‌های “مسی” بریزند و در آنها بجوشانند، زمان بیشتری طول می‌کشد تا آ‌ب انگور قوام بیاید و کش دار شود و در نتیجه به‌خاطر جوشیدن زیاد، تیره‌رنگ می شود و محصول نهایی هم سفت‌تر خواهد بود.خاک سفید که در عطاری‌ها فروخته می‌شود، در روستاهای اطراف ملایر در استان همدان، به مقدار زیاد یافت می‌شود.

برای شناخت بیشتر شیره های انگور در ایران، دانستن ۲ نکته الزامی است. اول اینکه:

• شیره انگور ملایر، سفت و رنگ آن قهوه‌ای خیلی روشن است.
• شیره انگور همدان شل‌تر، شیرین‌تر و پر رنگ‌تر از شیره ملایر است.
• شیره اردبیل شل‌تر و پررنگ‌تر از شیره همدان است.
• نکته دوم این است که:
• شیره‌ای که در بازار به نام شیره کشمش عرضه می‌شود، درواقع همان شیره انگور است، ولی چون آذری ‌زبان‌ها به انگورعسگری “کشمش” می‌گویند، روی قوطی این نوع شیره به جای شیره انگور، شیره کشمش نوشته شده است.
• شیره مرغوب شیره‌ای است که رنگ آن شفاف بوده و خاک‌آلود نباشد.

روش تهیه سرکه شیره

برای تهیه سرکه شیره، باید به میزان یک دهم شیره انگوری که دارید، به آن سرکه انگور خانگی اضافه کنید و برای ۲ تا ۳ دقیقه آن را بجوشانید تا سرکه و شیره به خوبی با هم مخلوط شوند. در هر بار مصرف هم باید حدود ۲-۱ قاشق غذاخوری از این ترکیب را در یک لیوان آب حل کرد و نوشید.

مرجان امینی